Lamak

Vier verschillende lamak

Lamak vormen de belangrijkste versiering van tempels tijdens de jaarlijkse tempelfeesten. Hieronder vind je vier verschillende lamak.

Lamak van gekleurd lontarpalmblad

Lamak zijn rechthoekige, langwerpige lopers, die worden opgehangen aan de voorkant van iedere tempelschrijn of offeraltaar. Hiernaast zie je een lamak van gekleurd lontarpalmblad (Borassus flabellifer) die in 1983 is gemaakt door I Made Sadra uit Padangtegal. Het bovenste motief, in de vorm van een  vrouwenfiguurtje, heet cili. Hiermee wordt het leven van de mens in relatie tot voorgaande en toekomstige generaties verbeeld. De geometrische motieven hieronder heten bebatikan en stellen de heupdoek van de cili voor. 

Lamak

Geschilderde motieven

Ook deze lamak van canvas met geschilderde motieven dateert uit 1983. De maker, I Wayan Tantra uit Padangtegal, was een van de eersten die deze ‘ imitatie’ lamak op bestelling voor anderen ging maken. De beide kleuren imiteren de basis van een lamak, die van jonge lichtgroene palmbladeren is gemaakt. Hierop worden met kleine speldjes van bamboe-motieven oudere, donkergroene bladeren bevestigd. 

Het bovenste motief heet banten gebogan. Dit is een offer dat bestaat uit een opstapeling van vruchten, in de vorm van de kosmische berg. Het geometrische motief hieronder heet candigara en stelt waterplanten voor, een verwijzing naar de vruchtbare aarde. De punten helemaal onderaan heten ceracap, scherpe punten die de ‘inhoud’  van de lamak beschermen. Aan de zijkanten wordt deze inhoud begrensd door het motief bungbung jangkrik, krekelkooi.

Lamak

Papieren lamak

Deze lange papieren lamak met gekleurde motieven is de meest recente lamak. Samen met de bijbehorende gantung-gantungan, hangende figuren, is deze lamak gemaakt door Ni Made Sendri. Het ensemble versierde in 2019 tijdens het jaarlijkse tempelfeest de Pura Puseh/Desa in Kerambitan, en is na afloop van het ritueel door de tempelpriester I Gung Gede aan Museum Volkenkunde geschonken. De vrouwelijke figuur bovenaan is een cili.  Ook de gezichtjes op de hangers naast de lamak stellen cili’s voor.

Lamak

Lamak van katoen

Deze lamak is het meest bijzonder. Hij is van katoen en waarschijnlijk in de jaren 1920-1930 geweven door Men Nis, uit Kesiman, bij Denpasar, waarbij zij voor het aanbrengen van de motieven een unieke borduurtechniek gebruikte. De puntige motieven aan de zijkanten heten gigin barong, de tanden van de barong, een mythisch dier. Het zandlopermotief bovenaan verwijst naar Ibu Pertiwi, Moeder Aarde. De cirkel hieronder stelt de zon of de maan voor. Zeldzame lamak als deze, die in de jaren 1980-1990 nog in gebruik waren in tempels in de omgeving van Denpasar, komen in slechts enkele museumcollecties voor. 

Zou je deze prachtige versieringen graag in het echt willen bekijken? Ze zijn te zien in de expo BALI – Behind the scenes, die nog t/m 21 februari 2021 in het Tropenmuseum te zien is. 

Lamak

Terug naar hoofdpagina

Tempelfeest
Tempelfeesten op Bali
Link