Kolonialisme en Rotterdam in het Wereldmuseum

Het koloniale verleden van Rotterdam is een erfenis op wereldschaal. Lokale, nationale en internationale geschiedenissen komen samen en werken door in de stad. Op vele manieren. De tentoonstelling belicht dit in vijf thema's: De groei van de stad als gevolg van kolonialisme; Rotterdam als plek van vertrek en aankomst; de verheerlijking van het verleden in straten en in museumcollecties; sporen in oude tradities en nieuwe stadscultuur; en doorwerking in denkbeelden en maatschappelijke verhoudingen. 

In de tentoonstelling zijn kunstwerken, documenten en objecten te zien uit de eigen collectie én Rotterdamse collecties uit het Stadsarchief Rotterdam, Museum Rotterdam, Maritiem Museum en Boijmans van Beuningen. De collecties samen geven een inzicht hoe het koloniaal verleden van Rotterdam, niet los te zien is van Europees kolonialisme én de hedendaagse wereldwijde erfenis van het koloniaal verleden. Ook Rotterdamse, nationale en internationale hedendaagse kunstenaars tonen hun werk en Rotterdammers komen aan het woord. 

Wat in het verleden is gebeurd, is niet te veranderen. Hoe geschiedenissen worden doorgegeven en verteld, hebben we soms wel in de hand. In elk thema reflecteert daarom een Rotterdammer op de vraag ‘wat geef jij door?’. Zo komen Peggy Wijntuin, Joan Mertodirjo, Tamara Nivillac, Simaõ Miguel en Sabrina Starke en Irene Agyeman Hin van Diaspora Wellhouse aan het woord. Hun bijdrage is een uitnodiging aan bezoekers met een andere blik naar de tentoonstelling én Rotterdam te kijken. 

In de tentoonstelling is werk van 13 hedendaagse fotografen en kunstenaars te zien. Hun werken tonen elk op eigen manier waarom het verleden er nog steeds toe doet.

Voor de fotoserie Moluccan Legacies fotografeerde Elizar Veerman bijvoorbeeld eerste tot vijfde generatie Molukkers in Nederland. Veerman zag zichzelf nooit terug in Nederlandse verhalen en foto’s over de Molukse gemeenschap, dus besloot hij die verhalen zelf te creëren. De geportretteerden delen hun familieverhaal, het kamp of de wijk waar ze in Nederland woonden en het eiland waar hun familie vandaan kwam. Zo zijn Simon en Frits Nussy door Veerman in 2021 vastgelegd op de Lloydkade in Rotterdam: de plek waar zij en vele andere Molukse families 70 jaar eerder aankwamen. 

Modeontwerper en filmmaker Ruby Joemai richt zich met haar project Kaam Kari La op de relatie tussen kleding en identiteit en verwijst naar de druk die zij als kind van migranten ervaart om succesvol te zijn. (Hum) Kaam Kari La betekent ‘ik ben aan het werk’ in Sarnami, de Hindoestaanse taal uit Suriname. Joemai combineert elementen uit de Hindostaanse cultuur en hedendaagse kantoorkleding.

‘The Unbearable Sweetness of Sugar’ is een confrontatie tussen druipende suikermachetes en kunstvoorwerpen van de kolonist. Suiker is een erfenis van het koloniale plantagesysteem en het belangrijkste exportproduct van La Réunion, voormalige Franse kolonie in de Indische Oceaan. Met zijn kunst onderzoekt Yassine Ben Abdallah duurzaamheid, verdwijning en de gevolgen van de plantages voor de dag van vandaag. “Whose heritage and history are allowed to be preserved, narrated and immortalized?”

Elke dag geven mensen geschiedenis door via taal, liedjes en verhalen. Verhalen kun je dan ook bewust inzetten om in gesprek te gaan over het koloniale verleden. Om met kinderen te praten over slavernij, maakten Hedy Tjin en Henna Goudzand Nahar het boek Op de rug van Bigi Kayman. Zij verbinden het bekende Surinaamse liedje Bigi Kayman, dat veel basisschoolkinderen leren, met de geschiedenis van de Brooskampers, een groep Marrons in Suriname. Zij vluchtten voor 1740 van plantages en bouwden een nieuw leven op in Kaaimangrasi. In een speciale ruimte nodigen het Wereldmuseum en de makers van het boek volwassenen uit om via Op de rug van Bigi Kayman met kinderen in gesprek te gaan over slavernij, veerkracht en vrijheid. En na te denken over de vraag: welke geschiedenis geef jij door?

De tentoonstelling Kolonialisme en Rotterdam is vanaf 1 december 2023 een heel jaar lang voor bezoekers te zien in Wereldmuseum Rotterdam.

BEELD:

-    Campagnebeeld Kolonialisme en Rotterdam door Hedy Tjin, 2023
-    Elizar Veerman; Simon en Frits Nussy, Ida Polnaija-Kakisina en Joenoes Polnaija uit de serie ‘Moluccan Legacies’; Nederland; 2021; Fujicolor crystal archive paper; bruikleen  
-    Ruby Joemai; ‘Kaam Kari La’; 2021; textiel, fotografie, film; bruikleen van de kunstenaar
-    Yassine Ben Abdallah; ‘The Unbearable Sweetness of Sugar’; suiker; 2022; bruikleen

LIJST HEDENDAAGSE KUNSTENAARS EN FOTOGRAFEN:  

• Yassine Ben Abdallah
• Joris den Blaauwen
• Kimberly Dias
• Nicola lo Calzo
• Benjamin Li
• Shelly Lapré
• Ruby Joemai
• Suelae Robinson
• Fazle Shairmahomed
• Bert Teunissen
• D'Avellonne van Dijk
• Elizar Veerman
• Yara Jimmink