Asta Jonathansen met kleinzoon
Van Alaska tot Groenland

De verschillende soorten Amautik

Van Alaska tot Groenland komen verschillende typen amautiit voor. Hier lees je welke verschillende soorten er allemaal zijn.

Vruchtbaarheidssymbool

De Canadese varianten kennen een lange staart aan de voor- en achterzijde. Ga je verder in oostelijke richting dan wordt de staart steeds korter, tot in Oost-Groenland alleen nog een kleine verlenging van ca. tien centimeter overgebleven is. Die lange staart uit Canada, vroeger van bont, was erg handig om op te zitten in de sneeuw. Maar er waren ook allerlei betekenissen aan verbonden. De amautik was een symbool van vruchtbaarheid en werd alleen gedragen door vrouwen met kleine kinderen. Groenlandse vrouwen die geen kinderen hadden droegen een jas die veel meer lijkt op de mannen-anoraks met een strakke, kleine puntige capuchon. 
 

Vrouwenjas met smalle capuchon. West-Groenland, negentiende eeuw

Ook Gill Oakes, die jarenlang onderzoek deed onder Canadese Inuit, noemt het aspect van vruchtbaarheid, maar dan in een iets andere context:
“De zoom aan de achterkant was binnenwaarts opgerold en opgerold onder de oksels. Als de draagster begon te menstrueren werden de banden doorgesneden en kon de staart helemaal naar beneden vallen.” (Oakes 1987:21)

Gill Oakes vertelt ook het verhaal van de jonge Inuit-vrouw Rhoda, die wanneer zij trouwt een amautik van haar schoonmoeder krijgt. Hierin draagt zij haar eerste kindje. Jaren later schenkt ze het ingewikkelde kralenornament, dat dan al meer dan vijftig jaar oud is, aan haar dochter die inmiddels een tiener is. Zo blijft de traditie bewaard voor de nieuwe generaties.

Amautik uit Canada, verzameld door Gill Oakes

Symbool van identiteit

Nog steeds maken Inuit-vrouwen in Canada amautiit en dragen moeders hun baby’s op de rug. Nieuwe materialen worden ingepast binnen traditionele vormen. Vandaag de dag zijn er in Oost-Groenland niet veel amautiit meer in gebruik. In 1985 was er in Diilerilaaq nog één vrouw, Asta Jonathansen, die een witte katoenen amaut droeg om haar kleindochter op de rug te kunnen dragen. Zij maakte een tweede amaut voor haar zus Thomasine en diens kleinkind.
 

Asta Jonathansen met kleinzoon Aron in de amaut, links kleindochter Eliza. Oost-Groenland 1985

De amautik heeft zich ondertussen ontwikkeld tot feestkleding. Jonge meiden in Canada dragen amautiit in hippe kleuren en glitterstof bij officiële gelegenheden, zoals een examenuitreiking of bij optredens van hun zangkoor. In Oost-Groenland heeft de korte amaut zich ontwikkeld tot een steeds langer, jurkachtig kledingstuk van wit katoen, versierd met rode en blauwe kralen. Jonge bruiden en meisjes dragen ze bij hun confirmatie in de kerk, bij hun huwelijk of tijdens Lutherse religieuze plechtigheden. De amautik is een symbool geworden voor Inuit-identiteit. Men is er met recht trots op.

Versierde feest-amaut voor een baby. Oost-Groenland, 1985-1993

Terug naar hoofdpagina

Vrouw met baby
De amautik
Link