H.A. (Hélène Akouavi) Amouzou
12 juni 2024

Possible histories and blazing forms*

GESPREKKEN OVER KUNST UIT AFRIKA EN DE DIASPORA — SESSIE I Openbaar event | 12 juni 2024 | 10:00 - 18:00 | Balzaal, Wereldmuseum Rotterdam

Ontdek de diverse kunstcollecties van het Wereldmuseum, met zowel historische als hedendaagse werken uit Afrika en de Afrikaanse Diaspora. We herzien onze curatoriale praktijken in het licht van hedendaagse kunstgeschiedenis, te midden van groeiende eisen voor restitutie en dekolonisatie van musea. Deze introspectie richt zich op het evolueren van het cureren van Afrikaanse kunst, met een focus op nieuwe benaderingen en perspectieven. 

Over het event

De collecties van het Wereldmuseum bevatten zowel historische als hedendaagse kunst uit heel Afrika en de Afrikaanse Diaspora. We hebben deze werken al decennia lang samengesteld in tijdelijke en permanente tentoonstellingen. Hoewel we al lange tijd kritisch zijn op onze curatoriale en verzamelpraktijken, bevinden we ons momenteel in een gefocust moment van het beoordelen van ons eigen werk in relatie tot het bredere veld van het schrijven van (kunst)geschiedenissen vandaag de dag. Bovendien zijn we ons ervan bewust dat ons zelfonderzoek komt op een moment van groeiende eisen voor restitutie van objecten en voor het dekoloniseren van musea.

Voor deze gespreksserie zijn we geïnteresseerd om te vragen hoe het cureren van Afrikaanse kunst in het heden kan reageren op deze eisen. Terwijl we onze eigen praktijken heroverwegen, zijn we ook geïnteresseerd om enkele benaderingen te traceren voor het schrijven en cureren van kunst uit Afrika die zijn ontstaan binnen kunsthistorische en artistieke disciplines in de afgelopen twee eeuwen. We willen kritisch reflecteren op vroege verkenningen van primitivisme tot meer recente Wereldkunststudies (in Europa), en de verschillende genealogieën van Afrikaanse kunstgeschiedenissen in de VS of in Europa. In deze overwegingen willen we ook vragen hoe de discipline van Kunstgeschiedenis kunst uit Afrika benadert door wetenschappers uit en over het continent. Met dit werk hopen we dat we nieuwe praktijken kunnen bevorderen voor het nadenken over kunst uit Afrika en de diaspora.

Bevestigde deelnemers zijn: Zina Saro-Wiwa, Amie Soudien, Osei Bonsu, Ola Hassanain, Atiyyah Khan en Petrina Dacres

Het gehele programma is in het Engels.

Ochtendprogramma

9:30 - 10:00  Inloop met Koffie en Thee
10:00 - 10:15  Film Screening
10:20 - 11:20  Screening van Worrying the Mask door Zina Saro-Wiwa
11:25 - 11:45  Q&A met Zina Saro-Wiwa, gemodereerd door Wayne Modest
11:45 - 12:00  Pauze
12:20 - 12:40  Ola Hassnain
12:45 - 13:15  Discussie met Osei Bonsu en Ola Hassanain, gemodereerd door Carine Zaayman
13:15 - 14:45  Lunchpauze met een introductie tot de tentoonstelling A World in Common,
 door Valeria Posada Villada

Middagprogramma

14:45 - 15:05   Amie Soudien
15:10 - 16:10 Sound Lecture door Atiyyah Khan
16:10 - 16:25 Pauze
16:30 - 16:50 Petrina Dacres
16:55 - 17:25 Discussie met Amie Soudien, Atiyyah Khan en Petrina Dacres,
gemodereerd door Olombi Bois
17:30 - 17:40 Slotopmerkingen door Carine Zaayman

Dr. Petrina Dacres

Dr. Petrina Dacres is Hoofd van de Afdeling Kunstgeschiedenis aan het Edna Manley College of the Visual and Performing Arts in Kingston, Jamaica. Haar werk en onderzoek richten zich op Caribische kunst; Afrikaanse diaspora-kunst; openbare sculpturen en gedenktekens; en geheugenstudies. Ze is een onafhankelijke curator en medeoprichter van Tide Rising Art Projects, een organisatie die is opgericht om hedendaagse Caribische kunst en film te ondersteunen en te promoten. Dr. Dacres heeft tentoonstellingen georganiseerd bij het International Studios and Curatorial Programmes waar ze de Jane Farver Curatorial Resident 2022 was, The Clemente Soto Vélez Cultural & Educational Center in New York; The National Museum, Jamaica, Kingston; en National Gallery of Jamaica, Kingston, onder andere. Ze is onlangs bekroond met de Caribbean Cultural Institute Fellowship bij het Perez Art Museum, Miami. Op dit moment is ze onderzoeksmedewerker bij het Research Center for Material Culture.

Petrina Dacres

Amie Soudien

Amie Soudien (zij/haar) is een kunstschrijver en onderzoeker die zich richt op de raakvlakken van kunst, geschiedenis en genderstudies met betrekking tot de geschiedenissen van slavernij in Zuid-Afrika in de 17e en 18e eeuw. Haar werk onderzoekt hoe hedendaagse kunst, performance en uitvoerende kunsten de herdenking van slavernij en tot slaaf gemaakte vrouwen in het heden vormgeven. Ze is de redacteur van Lesser Violence: Volume 1 (2022), gepubliceerd door MaThoko's Books (imprint van GALA Queer Archive), en heeft bijgedragen aan ArtThrob, ArtAFRICA, the Mail & Guardian en Frieze. Ze rondt momenteel haar PhD af in Kunstgeschiedenis aan de Universiteit van Witwatersrand.

Osei Bonsu

Osei Bonsu is een Brits-Ghanese curator en schrijver gevestigd in Londen en Parijs. Hij is momenteel curator van Internationale Kunst bij Tate Modern, waar hij verantwoordelijk is voor het organiseren van tentoonstellingen, het ontwikkelen van de collectie van het museum en het verbreden van de vertegenwoordiging van kunstenaars uit Afrika en de Afrikaanse diaspora. Als een toonaangevende curator van hedendaagse kunst heeft hij musea, kunstbeurzen en privécollecties internationaal geadviseerd en opkomende kunstenaars begeleid via zijn digitale platform, Creative Africa Network. Bonsu heeft gewerkt als redacteur bijdrager voor Frieze magazine en heeft bijgedragen aan een aantal tentoonstellingscatalogi en kunstpublicaties, waaronder ArtReview, Numero Art en Vogue. Via zijn schrijven richt Bonsu zich op de relatie tussen kunst en kwesties van migratie, ras en identiteit in de hedendaagse samenleving. Hij heeft veel lezingen gegeven over deze onderwerpen aan verschillende instellingen, waaronder de Universiteit van Cambridge, het Courtauld Institute of Art en het Royal College of Art, onder andere. Bonsu heeft een master in Kunstgeschiedenis van University College London en een BA in Curatoriële Studies van Central Saint Martins. In 2020 werd hij genoemd als een van de ‘40 under 40’ toonaangevende Afrikaanse stemmen door Apollo Magazine.

Osei Bonsu
Gefotografeerd door Nick Hadfield voor Boy.Brother.Friend

Zina Saro-Wiwa

Zina Saro-Wiwa is een Brits-Nigeriaanse kunstenaar die woont en werkt tussen Los Angeles en Port Harcourt, Nigeria. Als Guggenheim Fellow in Fine Art houdt haar multidisciplinaire, op onderzoek gebaseerde praktijk zich voornamelijk bezig met milieubescherming, onzichtbare ecologieën, het heruitvinden van inheemsheid en het verkennen van de aard van macht. Ze werkt met video, fotografie, geluid, destillatie, voedsel, performance en het opbouwen van instituties om verhalen te vertellen en onderzoeks- en meditatieresultaten te delen over haar belangrijkste interessegebied, de door olie vervloekte Niger Delta-regio van Nigeria. Ze is toegewijd aan het gebruik van verschillende media en disciplines om het vertellen van verhalen te transformeren en daarmee het lot van haar geboorteplaats te beïnvloeden, terwijl ze tegelijkertijd een blauwdruk opstelt voor regeneratie via cultuur. Maar ook om een grondiger en geïntegreerd concept van milieubescherming en ecologische waarheid op te bouwen. Ze heeft tentoongesteld en vertoningen gehad, lezingen gegeven en showcases gehad in instellingen zoals Tate Modern, The Pitt Rivers Museum, The Menil, The Pulitzer Arts Foundation, the Barbican Centre, Guggenheim Bilbao, Sao Paulo Biennale, Kochi Biennale, The Fowler Museum, the Brooklyn Museum, Yale Museum of British Art en nog veel meer. Haar werken zijn te vinden in de collecties van instellingen zoals MoMA, New York, The Smithsonian Museum of African art, Museum of Fine Arts Houston en het Pitt Rivers Museum, onder andere. In 2020 was ze de James S. Coleman Memorial Lecturer aan de UCLA en gaf ze een zeer geprezen lezing over de restitutie van Afrikaanse maskers en beeldjes. Haar lezing werd gegeven als een (nu verzamelbaar en verzameld) film getiteld "Worrying The Mask: The Politics of Authenticity and Contemporaneity in the Worlds of African Art". Momenteel heeft ze een tentoonstelling te zien in het Pitt Rivers Museum die ze mede heeft samengesteld met Dr. David Pratten getiteld "UNMASKED: spirit in the city". Zina leidt haar eigen non-profitorganisatie, de Mangrove Arts Foundation, die onderzoek, hedendaagse kunst, voedsel- en landbouwprojecten, waaronder haar Illicit Gin Institute-project, gebruikt om het lot van de door olie vervloekte Niger Delta te transformeren. Meer informatie over haar werk is te vinden op www.zinasarowiwa.com.

Zina Saro-Wiwa

Atiyyah Khan

Atiyyah Khan is een kunstjournalist, schrijver, cultureel werker, DJ, geluidsonderzoeker en platenverzamelaar, oorspronkelijk afkomstig uit Johannesburg maar gevestigd in Kaapstad. In de afgelopen 16 jaar heeft ze kunst en cultuur in Zuid-Afrika gedocumenteerd en haar werk is gepubliceerd in belangrijke publicaties in Zuid-Afrika en daarbuiten. Gemeenschappelijke thema's in haar werk richten zich op onderwerpen zoals ruimtelijke onrechtvaardigheid, onvertelde verhalen van apartheid, jazzgeschiedenis en ondergrondse kunstbewegingen. In 2010 ontving ze de Pulitzer Fellowship, waarmee ze een MA in Kunstjournalistiek behaalde aan de USC Annenberg School for Communication and Journalism, gevestigd aan de University of Southern California in Los Angeles. Haar sets als DJ El Corazon (het hart) duiken in haar uitgebreide platenverzameling om geluiden te weven, waaronder jazz, Afrikaanse en Latijns-Amerikaanse grooves, Midden-Oosterse ritmes, dub, reggae, gnawa, cumbia, soul en funk en verder. Haar liefde voor muziek komt voort uit jaren van schrijven over Zuid-Afrikaanse geluiden en het beoefenen van de kunst van het luisteren. In 2013 richtte ze samen met enkele andere muziekliefhebbers het collectief Future Nostalgia op als een manier om samen te komen en naar platen te luisteren. Het collectief is een platform om 'verzamelaars, selecteurs, deejays en gravers' samen te brengen en heeft evenementen georganiseerd in heel Zuid-Afrika. Tussen 2017 en 2020 werkte ze samen met de Zimbabwaanse danseres en choreograaf Nora Chipaumire aan geluid voor een werk getiteld 100%POP, dat werd opgevoerd in theaters over de hele wereld. Ze heeft ook geëxperimenteerd met het maken van zines en haar werk Bismillah werd tentoongesteld op Les Rencontres De Bamako, de Afrikaanse fotobiënnale van fotografie in december 2022. Daar ontving ze de Bisi Silva Prijs voor de publicatie - die gepaard gaat met een mix getiteld Rotations of Bismillah. Atiyyah heeft verschillende podcasts, radioshows, sonische lezingen en ander geluidgerelateerd werk geleid. Onlangs presenteerde ze twee jaar lang een maandelijkse radioshows op Worldwide FM en momenteel presenteert ze een korte maandelijkse show op J-Wave in Japan. Momenteel schrijft ze voor verschillende publicaties om Zuid-Afrikaanse kunst en cultuur te documenteren en zet ze haar werk als DJ en geluidswerker voort. Twitter: @atzushka Instagram: @atiyyahkhan Instagram: @futurenostalgia_

Atiyyah Khan

Beeldcredits: Hélène Akouavi Amouzou, Autoportret, 2008, onderdeel van de collectie van het Wereldmuseum * Blazing forms" is a quote uit het gedicht The Convert (1960), van Margaret Danner