‘Als beginnend ontwerper maakte ik materialen van allerlei vezels, maar ik had één vraag: hoe kun je voor één persoon materiaal op maat maken? Ik vond het antwoord in mensenhaar. In de negentiende eeuw werden er al sieraden van haar gemaakt in Europa, een soort persoonlijke souvenirs. Toen later de fotografie opkwam ging die techniek verloren, maar voor mij is haarwerk een tastbaar bewijs van iemands bestaan.’
Haar als tastbaar bewijs
Hoe kan ik op maat gemaakte objecten met een emotionele lading creëren? Die vraag stelde Antonin Mongin zichzelf, tijdens zijn master textiel- en materiaalontwerp in Parijs. Het leverde de serie Bijoux de tête op: zeven op maat gemaakte hoofddeksels van mensenhaar, zoals de bonnet voor Kieu Ahn.
Hoofdbeeld: Julien Rézette
Hoe heb jij mensenhaar als materiaal ontdekt?
Welk doel heb je voor ogen met jouw creaties?
‘Mijn doel is om objecten te maken waar gevoel in zit, en dan met name voor één persoon. Ik voel een speciale band met mijn klanten, omdat ik ze heb leren kennen. En omdat iedereen anders is, kan ik steeds nieuwe dingen uitproberen.’
Hoe zijn de stukken uit deze collectie tot stand gekomen?
‘Als iemand een haarwerk wil bestellen is de eerste stap dat hij zijn haar knipt. Daarna doen we een co-creatie, waarbij we samen nadenken over het werk. Mensen vertellen me verhalen over hun leven, haar en kapsel en die probeer ik op een conceptuele manier in het stuk te verwerken. Voor dit project werk ik samen met designstudio dach&zephir, die de vorm van het object bedenken. Elk stuk is uniek, want ik maak maar één werk per persoon en ik mix geen haar van verschillende mensen.’
Wat is het verhaal achter de bonnet van Kieu Ahn?
‘Kieu Ahn is Vietnamees en woont in Frankrijk. Zij vertelde dat ze haar haar had geknipt om zichzelf te bevrijden van de regels die de maatschappij vrouwen oplegt. Maar ze is ook erg verlegen en verbergt zichzelf vaak. Daarom hebben we voorgesteld om een bonnet te maken van haar lange haar, zodat ze die voor haar gezicht kan hangen om zich te verbergen.’
Met welke technieken is Bijoux de tête gemaakt?
‘Kort haar verwerk ik tot haarpoeder, waarmee ik zeefdrukken van patronen kan maken. Bij haar tussen de vijf en vijftien centimeter vervilt ik de haarstrengen, daarin kan ik een monogram afdrukken van iemands initialen. Bij langer haar kan ik de haarstrengen verweven. En haar boven de dertig centimeter kan ik breien. De bonnet van Kieu Ahn is gebreid en geweven.’
Heb je ook objecten van je eigen haar gemaakt?
‘In het begin van dit project, zes jaar geleden, experimenteerde ik alleen met mijn eigen haar. Zo liet ik in de vier jaar dat ik PhD-student was mijn haar groeien, en vlak voordat ik mijn proefschrift moest verdedigen knipte ik het af. Ik had wel dertig centimeter. Daar heb ik boekenleggers voor mijn proefschrift van gemaakt, voor de juryleden ha ha.’
Hoe belangrijk is je eigen haar voor je?
‘Mijn haar is een deel van mijn fysieke identiteit, het definieert me en is een accessoire voor me. Het kan enorm lang zijn of juist heel kort, zoals nu. Ik kan het knippen, kleuren, krullen en veranderen hoe vaak ik wil. Als ik foto’s van mezelf terugkijk herken ik aan mijn kapsel wanneer het was. Het is mijn signatuur van de momenten in m’n leven.’